Պարենային եւ գյուղատնտեսության կազմակերպության (ՊԳԿ) գլխավոր տնօրեն Կու Դոնգյուն, Արժույթի միջազգային հիմնադրամի (ԱՄՀ) գործադիր տնօրեն Քրիստալինա Գեորգիեւան, Համաշխարհային բանկի խմբի (ՀԲԽ) նախագահ Դեւիդ Մալփասը, Պարենի համաշխարհային ծրագրի (ՊՀԾ) գործադիր տնօրեն Դեյվիդ Բիսլին եւ Առեւտրի համաշխարհային կազմակերպությունը ( ԱՀԿ) Նգոզի Օկոնջո-Իվելան հանդես է եկել հետեւյալ համատեղ հայտարարությամբ՝ կոչ անելով հրատապ քայլեր ձեռնարկել պարենային անվտանգության համաշխարհային ճգնաժամը լուծելու համար:
«COVID-19 համավարակը, մատակարարման միջազգային շղթաների խափանումները եւ Ուկրաինայում պատերազմը լրջորեն խաթարել են սննդի, վառելիքի եւ պարարտանյութերի փոխկապակցված շուկաները։ Մինչեւ 2022 թվականի հունիսը պարենային խիստ անբավարարություն ունեցող մարդկանց թիվը, որոնց հասանելիությունը սննդին կարճաժամկետ հեռանկարում սահմանափակված էր այնքան, որ նրանց կյանքն ու գոյատեւման միջոցները սպառնալիքի տակ են հայտնվել, հասել էր 345 միլիոնի 82 երկրներում, ըստ Պարենի համաշխարհային ծրագրի (ՊՀԾ)-ի: Ավելի վատն այն է, որ մոտ 25 երկրներ պարենի գների աճին արձագանքել են արտահանման սահմանափակումներով, որոնք ազդել են պարենամթերքի համաշխարհային առեւտրի ավելի քան 8 տոկոսի վրա: Բացի այդ, պարենամթերքի մատակարարման իրավիճակը բարդացնում է պարարտանյութերի գների կրկնապատկումը վերջին տասներկու ամիսների ընթացքում՝ արտացոլելով բնական գազի ռեսուրսների ռեկորդային բարձր արժեքը: Համաշխարհային բաժնետոմսերը, որոնք վերջին տասնամյակում անշեղորեն աճել են, պետք է բաց թողնվեն՝ գները նվազեցնելու համար: Այս ամենը տեղի է ունենում այն ժամանակ, երբ կառավարության գործողությունների հարկաբյուջետային տարածքն արդեն իսկ խիստ սահմանափակված է COVID-19 համավարակի հետեւանքով: Կարճաժամկետ հեռանկարից բացի, կլիմայի փոփոխությունը կառուցվածքային ազդեցություն է թողնումի գյուղատնտեսության արտադրողականության վրա շատ երկրներում:
Կայուն զարգացման նպատակներին հասնելու հետագա անհաջողություններից խուսափելու համար անհրաժեշտ է կարճաժամկետ եւ երկարաժամկետ գործողություններ չորս հիմնական ոլորտներում՝ անհապաղ աջակցություն ցուցաբերել բնակչության խոցելի շերտերին, աջակցել առեւտրին եւ պարենի միջազգային մատակարարումներին, խթանել արտադրությունը եւ ներդրումներ կատարել կլիմայի փոփոխությունների նկատմամբ կայուն գյուղատնտեսության մեջ:
Անհապաղ աջակցության ցուցաբերում բնակչության խոցելի շերտերին
Խոցելի տնային տնտեսությունների համար սոցիալական պաշտպանության ցանցերի ազգային մակարդակով արագ ամրապնդումը եւ առավել կարիքավորներին սպասարկելու համար ՊՀԾ-ին բավարար ռեսուրսներով ապահովումն առաջնահերթություն է: ՊՀԾ-ի աշխատանքը պետք է դյուրացվի այնպիսի միջոցառումների միջոցով, ինչպիսին է Առեւտրի համաշխարհային կազմակերպության անդամների վերջին համաձայնությունը՝ մարդասիրական նպատակներով սննդամթերքի գնումների արտահանման սահմանափակումներ չսահմանելու վերաբերյալ: Էներգետիկ եւ պարենային սուբսիդիաները, եթե դրանք հստակ նպատակի ուղղված չեն, ծախսատար են եւ անարդյունավետ: Դրանք պետք է փոխարինվեն դրամական փոխանցումներով, որոնք ընդգրկում են միայն բնակչության առավել խոցելի շերտերին: Ժամանակի ընթացքում սոցիալական պաշտպանության արդյունավետ համակարգերը կարող են ընդլայնվել՝ ընդգրկելով ավելի շատ մարդկանց: Լավագույն համակարգերը ներառում են հստակ հասցեագրում եւ գրանցման, առաքման եւ վճարման արդյունավետ համակարգեր՝ հաճախ տեխնոլոգիաների օգտագործմամբ:
Աջակցություն առեւտրին եւ պարենի միջազգային մատակարարումներին
Կարճաժամկետ հեռանկարում, Առեւտրի համաշխարհային կազմակերպության կանոններին համապատասխան պաշարների ապաշրջափակումը եւ Ուկրաինայում ներկայումս արգելափակված հացահատիկի ու պարարտանյութերի տարհանման դիվանագիտական լուծում գտնելը կօգնի լուծել սննդի առկայության եւ մատչելիության խնդիրը։
Առեւտրի խթանումը եւ պարենի եւ գյուղատնտեսության, ներառյալ հացահատիկի, պարարտանյութերի եւ գյուղատնտեսական այլ միջոցների գլոբալ շուկաների գործունեության ու ճկունության բարելավումը առանցքային են, ինչպես նշված է Պարենային անվտանգության արտակարգ իրավիճակների արձագանքման Առեւտրի համաշխարհային կազմակերպության նախարարական հռչակագրում: 2008 թվականի ճգնաժամը մեզ սովորեցրեց, որ համաշխարհային առեւտրի սահմանափակումների կիրառումն ուղղակիորեն հանգեցնում է պարենային ապրանքների գների բարձրացման։ Արտահանման սահմանափակումների վերացումը եւ ավելի ճկուն ստուգումների եւ լիցենզավորման գործընթացների ներդրումը օգնում են նվազագույնի հասցնել մատակարարումների խափանումները եւ իջեցնել գները: Կարեւոր նշանակություն կունենա Առեւտրի համաշխարհային կազմակերպության ծանուցման միջոցով թափանցիկության բարձրացումը եւ առեւտրային միջոցառումների ավելի լավ մոնիթորինգը:
Արտադրության ավելացում
Միջոցներ պետք է ձեռնարկվեն՝ խրախուսելու ֆերմերներին եւ ձկնորսներին մեծացնել սննդի կայուն արտադրությունը՝ ինչպես զարգացող, այնպես էլ զարգացած երկրներում, եւ բարելավել մատակարարման շղթաները, որոնք կապում են նրանց աշխարհի ութ միլիարդ սպառողների հետ: Սա պահանջում է մատչելի գներով պարարտանյութերի, սերմերի եւ այլ միջոցների տրամադրում մասնավոր հատվածի միջոցով՝ որպես այս շուկաների հիմնական խաղացող: Առաջնահերթություններից է նաեւ մրցունակ արտադրողների համար շրջանառու միջոցների ապահովումը:
Ներդրումներ կլիմայի փոփոխության հանդեպ դիմացկուն գյուղատնտեսության մեջ
Գյուղատնտեսական կարողությունների մեջ կայուն ներդրումների աջակցությունը եւ ադապտացիային, փոքր ֆերմերային տնտեսություններին, սննդի համակարգերի եւ կլիմայի փոփոխության հանդեպ դիմացկուն տեխնոլոգիաների աջակցությունը էական նշանակություն ունեն կլիմայի փոփոխության հանդեպ դիմացկուն գյուղատնտեսության զարգացման համար, որը կապահովի կայուն արտադրությունը առաջիկա տարիներին: Սննդամթերքի անվտանգության կանոնակարգերի եւ ստանդարտների, ինչպես նաեւ արժեշղթայի ենթակառուցվածքների վրա (պահեստավորում, սառեցում, բանկային եւ ապահովագրական ենթակառուցվածքներ) աշխատանքները նույնպես կարեւոր են հասանելիությունը մեծացնելու եւ անհավասարությունները նվազեցնելու համար:
Նախկին փորձը ցույց է տալիս, որ կարեւոր է աջակցել զարգացող երկրներին, որոնք տուժել են գների աճից եւ սննդի պակասից՝ բավարարելու իրենց անմիջական կարիքները՝ չվտանգելով երկարաժամկետ զարգացման նպատակները: Կարեւոր է երաշխավորել, որ վճարային հաշվեկշռի զգալի խնդիրներ ունեցող առավել խոցելի երկրները կարող են կլանել սննդամթերքի ներմուծման ավելացված ծախսերը՝ նվազագույնի հասցնելու սոցիալական խռովության ցանկացած ռիսկ: Զարգացման ֆինանսավորումը պետք է հաճախորդներին տրամադրի ներքին քաղաքականությանը կենսունակ այլընտրանքներ, ինչպիսիք են արտահանման արգելքը կամ պարարտանյութերի ներմուծման ամբողջական սուբսիդիաները: Սոցիալական ապահովության լայնածավալ ցանցերում, կլիմայի դիմացկուն գյուղատնտեսության, կայուն ձկնաբուծության եւ ակվամշակույթի մեջ ներդրումները լավ շահեկան օրինակներ են:
Մենք կոչ ենք անում երկրներին ամրապնդել սոցիալական ապահովության ցանցերը, դյուրացնել առեւտուրը, ավելացնել արտադրությունը եւ ներդրումներ կատարել կայուն գյուղատնտեսության մեջ: Երկրի հատուկ կարիքները պետք է բացահայտվեն եւ սահմանվեն կոնկրետ երկրին հատուկ գործընթացի շրջանակներում, որը մոբիլիզացնում է ներդրումները բազմակողմ զարգացման բանկերից՝ կարճ, միջնաժամկետ եւ երկարաժամկետ հնարավորությունները միավորելու համար: Եվ մենք պարտավորվում ենք միասին աշխատել, որպեսզի աջակցենք այս գործընթացին Սննդի անվտանգության գլոբալ դաշինքի միջոցով, որը G7-ի նախագահության հետ համատեղ՝ գների աճի դրդապատճառներն ու ազդեցությունները վերահսկելու եւ կարիքավոր երկրներին ներդրումները, ֆինանսավորումը, տվյալները եւ լավագույն փորձի իմացությունն ապահովելու աջակցության համար»,- ասվում է միջազգային կազմակերպությունների համատեղ հայտարարության մեջ։
