Հինգ ամիս է անցել այն ճգնաժամի սկզբից ի վեր, որը կապված էր ռուսաստանյան ինքնաթիռի ոչնչացման հետ եւ երեք ամիս այն բանից հետո, երբ Ռուսաստանը Թուրքիայից բանջարեղենի եւ մրգերի ներմուծման արգելք մտցրեց:
Արգելքն այնքան ուժեղ ազդեցություն չունեցավ, որովհետեւ սննդամթերքի շատ տեսակների հետ կապված` համընկավ սեզոնի ավարտի հետ: Չնայած դրան, Միջերկրածովյան արտահանողների միության տվյալներով, տարվա առաջին երկու ամսվա ընթացքում Ռուսաստան արտահանումը կրճատվել է 75 տոկոսով անցյալ տարվա նույն ժամանակահատվածի համեմատ, գրում է թուրքական DUNYA պարբերականը:
Ամենից ավելի ճգնաժամին ենթակա էր գյուղատնտեսության ոլորտը եւ հատկապես` թարմ բանջարեղենն ու մրգերը: Սակայն այս ուղղությամբ ակնկալվող եւ ցանկալի միջոցներ չեղան: Ճգնաժամը գործնականում մոռացվեց: Արտադրությունն ինչպես է պլանավորվելու հետագայում: Ինչ են անելու նրանք, ովքեր արտադրում են` Ռուսաստան արտահանելու նպատակով: Որքանով հաջող կարող է լինել այլընտրանքային շուկաների փնտրտուքը:
Բացի այդ, Ռուսաստանի հետ ճգնաժամի եւ ահաբեկչական գործողությունների պատճառով լուրջ խնդիրներ են դիտարկվում ոչ միայն արտահանման ոլորտում, այլեւ զբոսաշրջության: Եթե զբոսաշրջիկները ցանկալի քանակութամբ չգան, կկրճատվի նաեւ սպառումը ներքին շուկայում: Իշխանություններն ինչ են անում նրա համար, որպեսզի այս տարի` այս սեզոնում լուծում գտնեն այդ խնդրին:
Այսօրվա դրությամբ այս թեման գրեթե ամբողջությամբ հանված է կառավարության օրակարգից: Ինչ վերաբերում է զբոսաշրջությանը, այստեղ միջոցների որոշակի փաթեթ է հայտարարվել: Ագրարային ոլորտում նույնիսկ Անթալիայի գյուղատնտեսական խորհրդի եւ այլ շրջանակների հարցումներն անպատասխան են մնացել: Արտադրողներն անելանելի վիճակում են եւ չգիտեն` ինչ անել:
Իսկ արտահանողները մեծ ջանքեր են գործադրում այլընտրանքային եւ նոր շուկաներ գտնելու համար: Ցուցահանդեսների են մասնակցում: Աշխատում են հեռավորարեւելյան եւ այլ շուկաների ուղղությամբ: Սակայն պարզվել է, որ նոր շուկաներ գտնելն այնքան էլ հեշտ չէ, հայտնում է Inosmi-ն: http://inosmi.ru/
Թուրքիայից Թարմ մրգեր եւ բանջարեղեն արտահանողների միության խորհրդատու Սալիհ Չալին նշում է, որ որեւէ երկիր մթերքի արտահանում սկսելու համար նախ անհրաժեշտ է համապատասխան թույլտվություն ստանալ եւ դրա համար երկրների միջեւ կարանտինի մասին համաձայնագիր ստորագրել:
Միաժամանակ նման համաձայնագրի ստորագրումը, որը «ֆիտոսանիտարական հավաստագրի» ստացման նախնական պայման է հանդիսանում, երկար ժամանակ է խլում:
Ընդ որում, այնքան երկար, որ երբեմն այս գործընթացը կարող է 10 եւ նույնիսկ 20 տարի տեւել:
Իհարկե, որոշ երկրներ բարդացնում են այս գործընթացը` չափազանց ծանր պայմաններ առաջ քաշելով: Տեխնիկական պահերից բացի, խոչընդոտներ է ստեղծում նաեւ «հակալոբբինգը»:
Օզբեկ Օզլերը 1982-ին ստեղծված Özler Tarım-ից, ասում է, որ Ռուսաստանին կարող է այլընտրանք լինել Չինաստանը:
Նոր շուկաների մասին Օզլերն ասում է. «Ի տարբերություն ռուսաստանյան շուկայի, նոր շուկաներին մենք պիտի հարմարվենք: Դա իրոք բարդ է: Կա ԵՄ-ի շուկան: Ռուսաստանի համեմատ, այն ավելի բարդ է: Ավելի զգայուն շուկա է հավաստագրերի, օրենսդրության եւ մատակարարումների ծավալների առումով: Բացի այդ, կան հեռավոր, սակայն ավելի բարձր ներուժ ունեցող շուկաներ: Չինաստանը, Ճապոնիան, Սինգապուրը շատ մեծ շուկաներ են, որոնք կարող են շարունակել աճելը: Եվ անհրաժեշտ է փոխել սովորույթները: Եթե համեմատաբար պարզ, մոտ եւ սովորական շուկաների փոխարեն դուրս եք գալիս այլ` ավելի հեռավոր շուկաներ, անպայման ստիպված կլինեք փոփոխել բիզնեսը վարելու սովորույթները: Բացի այդ, այդ երկրներին մթերք մատակարարելու համար անհրաժեշտ է կարանտինի մասին համաձայնագրեր ստորագրել»:
Այսպիսով` խոսքը Ռուսաստանի հետ ճգնաժամի մասին է, որի մասին թուրքական կառավարությունը մոռացել է: Արտադրողները եւ արտահանողները փորձում են սեփական ուժերով խնդրի լուծման ուղի գտնել: Եթե չհաջողվի գտնել այդ ուղին, կտուժեն ոչ միայն նրանք, ովքեր արտադրում են եւ արտահանում, այլեւ երկիրն ամբողջությամբ: Այդ մասին, մասնավորապես, խոսում են գործազրկության ցուցանիշները: Ռուսաստանի հետ ճգնաժամն անհրաժեշտ է քննարկման դնել եւ արագ միջոցներ ձեռնարկել, որոնք չեն ձեռնարկվել վերջին հինգ ամսվա ընթացքում:
