Գլխավոր դատախազությունը հունիսի 23-ին կայացած նիստում որոշում է կայացրել փոփոխություններ մտցնել խոշտանգումների վերաբերյալ քրեական գործերի քննության մեջ: Դատախազությունն առաջարկում է կասկածյալի կամ մեղադրյալի հարցաքննությունը տեսագրել, վնասվածքով ՁՊՎ կամ ՔԿՀ մուտք գործած անձին էլ՝ անկախ բժշկի կողմից բուժզննման ենթարկել: Նշվածի վերաբերյալ NEWS.am-ի թղթակիցը զրուցել է գլխավոր դատախազության հատկապես կարեւոր գործերով քննության վարչության պետի տեղակալ Կարեն Բիշարյանի հետ:
Պարոն Բիշարյան, խնդրում եմ, կմանրամասնեք, թե ինչ փոփոխություններ են նախատեսվում այդ որոշմամբ:
ՄԻԵԴ-ի կողմից Հայաստանի Հանրապետության դեմ կայացված վճիռների ուսումնասիրությամբ կետ առ կետ հանել ենք այն խախտումները, որոնք արձանագրվել են ՄԻԵԴ-ի կողմից: Ձեւավորել ենք հսկող դատախազների համար հատուկ հանձնարարականներ: Այդպիսով, քրեական գործը հարուցելուն պես անձը պետք է ճանաչվի տուժող, պետք է 10-օրյա ժամկետում փորձաքննության եզրակացությունը ծանոթացվի տուժողին, դատաբժշկական փորձաքննությունն անմիջապես պետք է նշանակվի: Մենք հատուկ հանձնարարական ենք տվել, որ խոշտանգումների վերաբերյալ քննվող քրեական գործերով դեպքի վայրի զննությանը մասնակցի քրեագետ, որը կարող է հայտնաբերել խոշտանգման մասին վկայող հետքեր:
Բացի դրանից, ՄԱԿ-ի հանձնարարականներում կա առաջարկություն, որ կասկածյալին կամ մեղադրյալին զննի անկախ բժիշկը: Ընդ որում, սա ենթադրում է նաեւ այնպիսի պայմաններում բուժզննում, որը կբացառի իրավապահ մարմնի աշխատակիցների կողմից լսողական վերահսկողությունը բժշկական զննման նկատմամբ: Նպատակն այն է, որ կասկածյալը կամ մեղադրյալը հնարավորություն ունենա հայտնելու անկախ բժշկին վնասվածքի ստացման իրական հանգամանքը: Ըստ միջազգային չափանիշի՝ բժշկական զննումը կարող է միայն տեսողական վերահսկման ենթարկվել իրավապահ մարմնի աշխատակցի կողմից, եթե դրա դեմ չի առարկում բժիշկը եւ պայմանավորված է բժշկի անվտանգությունն ապահովմամբ:
Հանձնաժողովն արդեն ստեղծվա՞ծ է:
Այս պահին ոչ, դրված է հանձնարարական, որ առողջապահության նախարարության, ոստիկանության, արդարադատության նախարարության ներկայացուցիչների հետ քննարկենք հարցը: Երկու բաղադրիչ կա այստեղ՝ մի կողմից անկախ բժշկի կողմից բուժզննման ապահովում, մյուս կողմից լսողական վերահսկողության բացառում: Առաջինի դեպքում, ինչպես գիտենք, ՔԿՀ-ներում, ՁՊՎ-ներում բուժզննում իրականացնում է բուժակը, որն այդ գերատեսչության աշխատակից է, մենք առաջարկում ենք հետեւյալ կառուցակարգը. վնասվածքներով մուտք գործած անձին «Շտապօգնության» աշխատակիցները պետք է զննեն: Այժմ քննարկում ենք նաեւ, որ «Շտապօգնության» բրիգադներում լինեն այսպես կոչված, խոշտանգումների համար մասնագիտացված բրիգադներ:
Մյուս կողմից, պետք է այնպես անել, որ բուժզննումն իրականացվի իրավապահ մարմինների աշխատակիցների կողմից լսողական վերահսկողության բացառման պարագայում: Առաջարկում ենք առանձնացնել բուժզննման համար հատուկ սենյակներ, որոնք կկահավորվեն միակողմանի տեսանելիությամբ ապակիներով:
Կոլեգիայի որոշմամբ առաջարկվում է նաեւ տեսագրել կասկածյալի կամ մեղադրյալի մասնակցությամբ քննչական գործողությունները: Մենք կարողացել ենք հստակ պարզել՝ խոշտանգում տեղի ունեցել է, կամ հակառակը՝ անձը սուտ մատնություն է կատարել, եթե ունեցել ենք տեսագրություն: ՄԱԿ-ի հանձնարարականներում կա հստակ պահանջ, որ պետք է քննչական գործողությունները պարտադիր տեսագրվեն, սենյակները զինվեն տեսագրող սարքերով եւ տեսագրությունները պահպանվեն տեւական ժամանակ: Թեեւ ՄԱԿ-ի հանձնարարականը կա, դրա կատարումը ենթադրում է օրենսդրական փոփոխություն: Քանի որ դա օրակարգային հարց էր մեզ համար, մինչեւ օրենսդրական մակարդակով հարցի լուծումը, առաջարկել ենք ձեւավորել հետեւյալ կառուցակարգը. եթե կասկածյալը կամ մեղադրյալը չունի պաշտպան, նրան բացատրվում է, որ հնարավոր է քննչական գործողությունը տեսագրել, եւ նա ցանկանում է, որ այն տեսագրվի, նախաքննության մարմիններին անպայման տեսագրել, որ կարողանանք հետագայում պարզել՝ խոստովանական ցուցմունք տված անձն իր կամքով է հայտնում դեպքին ծանոթ դրվագներ, թե ենթադրյալ խոշտանգման հանգամանքներում:
Պարոն Բիշարյան, քաղաքական գործերով՝ «Սասնա ծռերի», Սեֆիլյանի ու մյուսների, շատ են ահազանգերը, հաղորդումները, որ դատարաններում ամբաստանյալները խոշտանգումների են ենթարկվում: Կոլեգիայի որոշումը որեւէ կերպ անդրադառնո՞ւմ է նաեւ այդ դեպքերը բացառելու վրա:
Նախ, ես այդ գործերը քաղաքական չէի բնութագրի, ինչ վերաբերում է ահազանգերին, բոլոր ահազանգերին համարժեք արձագանք է տրվում եւ ցանկացած առերեւույթ խոշտանգման կամ բռնություն գործադրելու դեպքի կապակցությամբ քննություն է իրականացվում: Այսինքն Կոլեգիայի որոշումն ի՞նչ խնդիր է լուծելու: Արդեն ասացի, մենք արդյունավետ քննության ապահովման կոնկրետ պահանջներ ենք ձեւավորել, դրանք հասցեագրել ենք նախ եւ առաջ հսկող դատախազներին, որոնց միջոցով պետք է ապահովվի քննիչների կողմից այդ չափանիշներին համապատասխան քննությունը:
Խնդրի լուծման համար հնարավո՞ր է դատարանների այն սենյակներում, որտեղ ամբաստանյալներն են պահվում, տեղադրվեն տեսախցիկներ:
Նման առաջարկ Կոլեգիայի որոշմամբ արված չէ, նման խնդիր մենք քննարկման առարկա չենք դարձել, բայց ցանկացած տեսակի բռնության վերաբերյալ հաղորդման կապակցությամբ մենք խոշտանգումների վերաբերյալ արդյունավետ քննություն բոլոր միջոցները կիրառում ենք:
Հարցազրույցն ամբողջությամբ դիտեք NEWS.am-ի տեսանյութում:
