«Լիդիան Արմենիան» իրավունք չունի նվիրաբերել Ամուլսարի բաժնետոմսերը այն պարզ պատճառով, որ չունի այդ բաժնետոմսերը։ Այս մասին ասաց փաստաբան և իրավապաշտպան, բնապահպան Նազելի Վարդանյանը՝ NEWS.am-ի թղթակցի խնդրանքով մեկնաբանելով Լիդիան Արմենիա ընկերության կողմից 12,5 տոկոս բաժնետոմսերը ՀՀ կառավարությանը հանձնելու մասին հաղորդագրությունը։
«Շատ դժվար է գնահատականներ տալ, հատկապես իրավական, երբ ծանոթ չես փաստաթղթին։ Ելնելով առկա հաղորդագրություններից՝ ես շատ հարցեր ունեմ։ Երեկ կառավարության նիստում հայտարարվեց, որ Լիդիանը նվիրաբերում է բաժնետոմսերի 12,5 տոկոսը։ Նախ, Լիդիանը բաժնետոմսեր չունի։ Հարցը, թե ումից ենք մենք բաժնետոմսեր ստանում, մնում է անհասկանալի։
Ի սկզբանե Լիդիան Արմենիայի բաժնետոմսերի 100 տոկոսը պատկանում էր օֆշորային գոտում գրանցված «Լիդիան Ինթերնեյշնլ»-ին։ Օնտարիոյի դատարանի որոշման հիման վրա Lydian International-ը սնանկ է ճանաչվել, սակայն չի լուծարվել, այլ վերակազմավորվել , և բոլոր ակտիվները փոխանցվել են երեք ֆինանսական և վարկային կազմակերպությունների, որոնցից Լիդիանը վարկեր է վերցրել։ Այժմ այս երեք կորպորացիաների փոխարեն բաժնետոմսերը գտնվում են երկու կազմակերպությունների ձեռքում՝ Osisko-ի և Orion-ի։
Հիմա եթե ինչ-որ մեկը բաժնետոմսեր է տալիս, դա կարող է անել միայն սեփականատերը։ Սեփականատերը վերը նշված երկու կազմակերպություններն են։ Բայց այդ կազմակերպությունների մասին ոչ ոք ընդհանրապես չի հիշատակում՝ ո՛չ անցյալ տարի ստորագրված հուշագրում, ո՛չ երեկ։ Լիդիան Արմենիան իրավունք չունի բաժնետոմսեր նվիրաբերել այն պարզ պատճառով, որ չունի այդ բաժնետոմսերից որևէ մեկը:
Երկրորդ հարցն այն է, թե որքան արժեն այս բաժնետոմսերը: Դրանք ընդհանրապես արժեք չունեն։ Նախ՝ ընկերությունը բորսայում բարձրացրեց բաժնետոմսերի արժեքը, անընդհատ ասում էին, որ գտել են իբր ոսկով հարուստ նոր տարածքներ։ Սակայն հետաքրքիր է, որ Ամուլսարն ընդհանրապես գրանցված չէր որպես ոսկու հանք։ Եվ փաստորեն, Ամուլսարը չունի այնպիսի ոսկու պաշարներ, ինչպես պնդում էին։ Հայաստանի ամենամեծ ոսկու հանքավայրը եղել է Սոթքը, այնտեղ ոսկու պաշարները 10 անգամ ավելի շատ են, քան Ամուլսարում։ Բայց նրանք ամբողջ աշխարհին հայտարարեցին, որ Ամուլսարը Հայաստանի «ոսկու ամենամեծ հանքն է»՝ բարձրացնելով բաժնետոմսերի գինը։ Այնուհետ, երբ սկսվեցին սնանկության գործընթացները և բնակիչների բողոքները, ընկերությունը հանվեց Տորոնտոյի ֆոնդային բորսայից: Այսինքն՝ բաժնետոմսերն այժմ գին չունեն։ Բաժնետոմսերն ունեն գին, երբ կան ակտիվներ: Եթե աուդիտ անցկացնես, կստացվի, որ ավելի շատ պարտքեր ունեն, քան ակտիվներ։
Երրորդ. ՀՀ կառավարությունում ոչ ոք աուդիտ չի իրականացրել. Ինչպե՞ս ենք մենք ինչ-որ բան ստանալու, եթե չգիտենք, թե ինչ ենք ստանում, ինչ պարտավորություններով է դա գալիս: Եթե դուք աուդիտ չեք անցկացրել, չգիտեք, թե որքան արժեն բաժնետոմսերը, ինչ ֆինանսական վիճակ է, ինչ պարտքեր ու պարտավորություններ ունի ընկերությունը, ընդհանրապես պատկերացում չունեք այս ամենի մասին, ինչ պայմանագրեր կարելի է կնքել և ինչ բաժնետոմսեր են ստացվում:
Երեկ վարչապետը երեք անգամ նշեց, որ Լիդիանը բաժնետոմսեր է նվիրում «մեր ժողովրդին»՝ ի դեմս կառավարության։ Եթե մեր ժողովրդին ինչ-որ բան են տալիս, ժողովուրդը պետք է գոնե նվազագույն տեղեկատվություն ունենա գործընթացի մասին և ծանոթ լինի կնքվող պայմանագրին։ Մենք երբեք չենք տեսել այս պայմանագիրը, ինչպես նախորդ հուշագիրը։
Ի՞նչ են տալիս բաժնետոմսերի փոխարեն: Ի՞նչ պետք է անի մեր կառավարությունը Լիդիանի համար։ Ի վերջո, Լիդիան Արմենիայի տնօրենը հայտարարեց, որ ընկերությունը պատրաստվում է բաժնետոմսեր նվիրել ՀՀ կառավարությանը և հույս ունի աջակցության։ Ինչի՞ց է բաղկացած լինելու աջակցությունը։ Եվ մենք ակնհայտորեն չենք խոսում հանքի շահագործման մասին, դա թույլատրվել է առանց այս 12,5 տոկոսի։ Նրանք ունեն փորձագիտական եզրակացություն 2016 թվականից, ունեն թույլտվություն, որը երկարաձգվել է ընդերքի օրենսգրքի փոփոխությունների հիման վրա հատուկ այս ընկերության համար՝ մինչև 2034 թվականը։ Իսկ կառավարությունից նոր թույլտվություն չի պահանջվել։ Ինչո՞ւ են 12,5 տոկոս տալիս»,- հարցերը թվարկեց փաստաբանը։
Խոսելով վնասի սպառնալիքների մասին՝ փաստաբանն ընդգծեց, որ թե՛ տեղական, թե՛ միջազգային փորձագետները միաբերան հայտարարում են, որ ռիսկերն անվերահսկելի են, իսկ ջրի աղտոտման դեպքում վնասը անդառնալի կլինի 500 տարի, եթե անգամ միլիարդներ ծախսվեն։ «Հայաստանի ջրային պաշարների 80 տոկոսը վտանգի տակ է. Իսկ մեղավորների մասին խոսելն ավելորդ կլինի։ Սա անդառնալի կորուստ կլինի»,- զգուշացրեց փաստաբանը։
Մարիամ Լևինա
