Չեխական Aktualne պարբերականին տված հարցազրույցում Եվրախորհրդարանի պատգամավոր Յարոմիր Շտետինան մեկնաբանել է 2 գործընկերների հետ ԼՂՀ կատարած իր այցելությունը, որի համար պաշտոնական Ադրբեջանը նրա հանդեպ միջազգային հետախուզում է հայտարարել։ Մեջբերում ենք նրա հարցազրույցը՝ փոքր կրճատումներով։
Ես ու Եվրախորհրդարանից իմ երկու գործընկերները Լեռնային Ղարաբաղ էինք այցելել ԼՂՀ խորհրդարանի հրավերքով։ Ճանապարհածախսը մասամբ ես եմ վճարել, որպեսզի հետագայում այդ ծախսերը ինձ հատուցի Եվրախորհրդարանը։ Իսկ մյուս մասը՝ ԼՂՀ խորհրդարանը։
Սահմանադրական բարեփոխումները կուժեղացնեն նախագահի իշխանությունը, մեծամասամբ ամերիկյան մոդելով։ Գլխավոր կետերից մեկը կդառնա Լեռնային Ղարաբաղի Հանրապետությունը Արցախի Հանրապետություն վերանվանելը, այդ հողի պատմական անվանումով։ Մենք 100 մարդուց բաղկացած դիտորդների թիմի մեջ էինք։
Փաստն այն է, որ արդեն 25 տարի այդ տարածքում չեն գործում ադրբեջանական օրենքները։Ճիշտ է, Լեռնային Ղարաբաղը դեռ ոչ ոք չի ճանաչել, իսկ միջազգային իրավունքի տեսակետից այն անջատողական երկիր է, Ադրբեջանի իրավազորության տակ։
Որպես լրագրող՝ ես այցելել եմ Ղարաբաղ 90-ականներին, այդ սարսափելի պատերազմի տարիներին։ Ադրբեջանի դիրքորոշումը, որը Ղարաբաղն իրն է համարում, հիմնված է Ստալինի քաղաքականության վրա, որը «կիսիր ու իշխիր» կանոնով այդ հայկական տարածքը միացրել էր Ադրբեջանին։ Ադրբեջանում առայսօր գոյություն ունեն ստալինիզմի վերապրուկները։
Դուք ուղեւորության համար որեւէ բան ստացել ե՞ք
Ես այդ հարցը լրիվ անտեղի եմ համարում։ Ես երբեք ոչինչ չեմ ստանում ոչ որպես լրագրող , ոչ էլ որպես քաղաքական գործիչ իմ աշխատանքի համար։ Թե առաջին, թե երկրորդ դերում ես ենթարկվում եմ միայն իմ խղճին։
Դուք ասում եք, որ մասնակցել եք դիտորդական առաքելության, որում արտերկրներից մոտ 100 դիտորդներ կային։ Կարո՞ղ եք նշել մի քանի երկրներ, որոնց ներկայացուցիչները այնտեղ էին։
Այնտեղ քաղաքական գործիչներ չէին։ Այնտեղ մի շարք դիտորդներ էին տարբեր ոչ կառավարական կազմակերպություններից։ Ես տեսել եմ դիտորդների Պակիստանից, Ֆրանսիայից, Ամերիկայից, Աբխազիայից, ինչը շատ հետաքրքիր է
Ձեր ուղեւորությունը ԵՄ կողմից որեւէ հովանավորության ներքո՞ էր կազմակերպվել:
Ես այդպես չէի ասի։ Իմ դեպքում ամեն ինչ շատ բնական էր։ Ես Եվրախորհրդարանի արտաքին հարցերով հանձնաժողովի անդամ եմ ու պաշտպանության ու անվտանգության հարցերով հանձնաժողովի փոխնախագահ։ Իմ աշխատանքի էությունն է այցելել հակամարտությունների տարածաշրջաններ, որպեսզի դրանց մասին սեփական պատկերացում կազմեմ։
Դուք ակնկալո՞ւմ էիք, որ Ադրբեջանը ձեզ կալանավորելու հրաման կտա
Այո, ես գիտեի, որ նման բան հնարավոր է։ Դա պաշտոնական Բաքվի արշավի մի մասն է, որը սկսվել է մոտ մեկ ամիս առաջ, երբ Մինսկում կալանավորվեց ռուսաստանցի բլոգեր Լապշինը։ Դա Ադրբեջանի ահաբեկման քաղաքականության մի մասն է
Մտավախություններ չունե՞ք, որ ձեզ էլ կարող են արտահանձնել Ադրբեջանին
Ես Մինսկ չեմ գնա։