Զրույց դեսպանի հետ. Տիգրան Գեւորգյան (Ֆոտո)

NEWS.am-ի հետ հարցազրույցում Հալեպում Հայաստանի հանրապետության գլխավոր հյուպատոս Տիգրան Գեւորգյանը պատմում է Սիրիայում տիրող իրավիճակի, հայ համայնքի կյանքի, հյուպատոսարանի աշխատանքային առօրյայի մասին:

Պարո՛ն Գեւորգյան, ներկայացրեք խնդրեմ Հալեպի ներկա իրավիճակը եւ հալեպահայության կացությունը:

Ցավոք սրտի, ինչպես զինված բախումները, այնպես էլ հումանիտար խոր ճգնաժամը Սիրիայում եւ մասնավորապես Հալեպի նահանգում շարունակվում են: Զինյալ խմբավորումների կողմից պարբերաբար ռմբակոծությունների են ենթարկվում նաեւ Հալեպում հիմնականում հայերով բնակեցված թաղամասերը` Նոր Գյուղը, Սուլեյմանիեն, Ազիզիեն եւ այլն: Արդյունքում ունենք մարդկային զոհեր եւ վիրավորներ նաեւ մեր հայրենակիցների շրջանում: Զգալի վնասներ է կրել հատկապես Նոր Գյուղ թաղամասը: Վնասվել են այնտեղ գտնվող Սուրբ Գրիգոր Լուսավորիչ եւ Զվարթնոց եկեղեցիները, հայկական դպրոցները, մանկապարտեզները, տպարանը, Սիրիահայ օգնության խաչի կենտրոնը, ինչպես նաեւ մեր հայրենակիցներին պատկանող բազմաթիվ տներ եւ խանութներ: Ռմբակոծության է ենթարկվել նաեւ հին Հալեպում գտնվող համայնքի հոգեւոր կենտրոն հանդիսացող Առաջնորդանիստ Քառասուն Մանկանց եկեղեցին:

Ասեմ ավելին, երկրում, մասնավորապես Հալեպում առկա են նաեւ ջրամատակարարման եւ էներգամատակարարման լուրջ խնդիրներ, ինչպես նաեւ բենզինի եւ դիզելային վառելիքի ճգնաժամ: Շուրջ վեց ամիս է` Հալեպում չի գործում ինտերնետը:

Իրավիճակն այնպիսին է, որ հնարավոր չէ գուշակել, թե դեռ որքան երկար կշարունակվեն ռազմական գործողությունները, եւ բնական է, որ հալեպահայության մի ստվար հատված արդեն լքել է քաղաքը: Այնուամենայնիվ, հազարավոր մեր հայրենակիցներ դեռ շարունակում են նման ծանր պայմաններում գոյատեւել:

Ի՞նչ քայլեր է ձեռնարկում ՀՀ կառավարությունը` հալեպահայության ներկա օրհասական կացությունը մեղմելու ուղղությամբ:

Այն, որ սիրիական ճգնաժամի հենց սկզբից կայացվեց քաղաքական որոշում Դամասկոսում եւ Հալեպում համապատասխանաբար ՀՀ դեսպանության եւ գլխավոր հյուպատոսության գործունեության շարունակության վերաբերյալ, արդեն շատ բանի մասին է խոսում: Ցանկանում եմ ընդգծել, որ մեր դիվանագիտական ներկայացուցչությունների առկայությունն այստեղ ոչ թե սիմվոլիկ նշանակություն ունի, այլ կոչված է անել առավելագույնը` մեր հայրենակիցներին հնարավոր աջակցություն ցուցաբերելու ուղղությամբ: Եվ այն, որ օրական հարյուրավոր մարդիկ են տարատեսակ խնդիրներով այցելում գլխավոր հյուպատոսություն, խոսուն վկայությունն է նրա, որ մեր ներկայությունն այստեղ շատ կարեւոր է: Բերեմ մի քանի օրինակ: Չնայած այն բանին, որ ՀՀ օրենսդրության համաձայն` ազգությամբ հայերը կարող են մուտքի արտոնագիր ստանալ Հայաստանի սահմանային անցակետերում, Սիրիայի կամ երրրորդ երկրների օրենսդրությունով պայմանավորված, մեր հայրենակիցները պետք է ստանան մուտքի արտոնագիր մինչեւ Հայաստան ժամանելը, ինչը եւ իրականացվում է այսօր, ընդ որում բացարձակապես անվճար հիմունքներով: Բացի այդ, ինչպես գիտեք, սիրիահայերը հնարավորություն ունեն ՀՀ քաղաքացու անձնագրեր ստանալ պարզեցված կարգով` հենց Սիրիայում, եւ հազարավոր հալեպահայեր արդեն ստացել են ՀՀ քաղաքացիություն:

Հալեպում ՀՀ գլխավոր հյուպատոսության շենքը

Ընդհանուր առմամբ, պետք է նշեմ, որ Հալեպում ՀՀ գլխավոր հյուպատոսությունն աշխատում է արտակարգ ռեժիմի պայմաններում` աշխատանքային ժամերից դուրս, անհրաժեշտության դեպքում նաեւ հանգստյան օրերին:

Ավելին, գլխավոր հյուպատոսության աշխատանքները չեն սահմանափակվում միայն Հալեպի նահանգով կամ Հալեպ քաղաքով: Վերջին մեկուկես տարիների ընթացքում Հալեպում ՀՀ գլխավոր հյուպատոսությունն իրականացնում է արտագնա հյուպատոսական գործառույթներ: Հաշվի առնելով ճանապարհների դժվար անցանելիությունն ու մեր հայրենակիցների տեղաշարժի հետ կապված մեծ դժվարությունները` յուրաքանչյուր եռամսյակ մենք մեկնում ենք Սիրիայի ծովափնյա շրջաններ` Տարտուս, Լաթաքիա եւ Քեսաբ, տեղում հյուպատոսական ծառայություններ մատուցելու նպատակով, ինչը բավականին լայն եւ դրական արձագանք է գտնում սիրահայ համայնքի շրջանակներում:

Այս տարվա մայիսին Սիրիա այցելեց ՀՀ ԱԳ նախարար Էդվարդ Նալբանդյանը: Բնականաբար սիրիական իշխանությունների հետ հանդիպումների օրակարգում էր նաեւ սիրիահայության եւ մասնավորապես հալեպահայության առջեւ ծառացած խնդիրները: Այսօր, Սիրիայում ապրող ցանկացած հայ գիտակցում եւ տեսնում է, որ այս բարդ իրավիճակում Հայաստանի Հանրապետությունը նեցուկ է կանգնում իրեն: Գիտակցում եւ տեսնում է, որ եթե կա հնարավորություն որեւէ հարցում աջակցություն ցուցաբերելու, ապա մենք միանշանակ պատրաստ ենք իրականացնել մեր այս կարեւոր առաքելությունը:

Որքանո՞վ է այս պայմաններում երաշխավորված ՀՀ գլխավոր հյուպատոսության անվտանգությունը:

Հալեպում այսօր իրավիճակն այնպիսին է, որ թերեւս ոչ մի կառույցի կամ շրջանի անվտանգություն չի կարող լինել երաշխավորված: Մենք աշխատում ենք այն նույն պայմաններում, որում ապրում է այսօրվա Հալեպը: Ընդ որում, խոսքը գնում է եւ՛ անվտանգության, եւ՛ տարրական կենցաղային պայմանների մասին: ՀՀ գլխավոր հյուպատոսությունը միակ գործող օտարերկրյա դիվանագիտական ներկայացուցչությունն է Հալեպում: Մնացածները վաղուց դադարեցրել են իրենց գործունեությունը եւ տարհանել են անձնակազմերը: Թույլ տվեք նշեմ, սակայն, որ մենք չենք կենտրոնանում իրավիճակի վտանգավոր կամ անվտանգ լինելու խնդրի վրա: Մեզ համար էականն այն առաքելությունն է, որ մենք այստեղ իրականացնում ենք, եւ այն պարտքն է, որ մենք ունենք մեր պետության եւ մեր հայրենակիցների նկատմամբ:

ԱԳ նախարար Էդվարդ Նալբանդյանը ԱԳՆ պատվո շքանշան է շնորհում Հալեպում ՀՀ գլխավոր հյուպատոս Տիգրան Գևորգյանին

Այս առթիվ նշեմ նաեւ, որ հաշվի առնելով քաղաքի հայության առջեւ ծառացած դժվարությունները` այսօր գլխավոր հյուպատոսությունը ժամանակավորապես տեղափոխվել է հայաշատ թաղամասերին ավելի մոտ տարածք, որպեսզի մեր հայրենակիցների համար ավելի դյուրին լինի հյուպատոսություն այցելելը:

Հայտնի է, որ Սիրիայում ռազմական գործողությունների ժամանակ հաճախ թիրախավորվում են նաեւ մշակութային հուշարձանները: Այս պայմաններում ինչպիսի՞ն է Հալեպի հայկական պատմամշակութային ժառանգության դրությունը:

Շատ կարեւոր հարց եք բարձրացնում: Սիրիական համակամարտության ընթացքում մշակութային ժառանգության նկատմամբ վանդալիզմի դեպքերը բազմաթիվ են եւ զարհուրելի: Հայկական մի շարք եկեղեցիներ նույնպես չեն խուսափել ռմբակոծություններից: Մեզ համար Հալեպի հարուստ պատմամշակութային ժառանգության պահպանման խնդիրն առաջնային կարեւորության հարց է: Բացի այդ, մասնավորապես Հալեպում առկա են բազմաթիվ արժեքավոր ձեռագրեր, մատյաններ, սրբապատկերներ եւ այլն, որոնց ապահովության հարցը եւս շատ արդիական է: Համայնքային կառույցների եւ գլխավոր հյուպատոսության համատեղ ջանքերով հնարավոր է եղել իրականացնել դրանց զգալի մասի տեղափոխումը Հայաստան, մի մասինն էլ` Լիբանան:

Շարունակու՞մ են արդյոք իրենց գործունեությունը երբեմնի ծաղկուն հալեպահայ համայնքային կառույցները:

Հալեպի հայ համայնքը մշտապես համարվել է Սփյուռքի մայր գաղութը: Թե ինչ ակտիվ համայնքային կյանքով էր ապրում Հալեպը մինչեւ ճգնաժամի բռնկվելը, հիացնում էր ամեն մի հայի: Սակայն ինձ համար հիացմունքի առարկա է այն, թե ինչպես են Հալեպի համայնքային կառույցները շարունակում իրենց գործունեությունը այս ծանր պայմաններում: Կարող եմ նշել, որ անգամ այսօր այնքան շատ համայնքային միջոցառումներ են կազմակերպվում այստեղ, որ ես ստիպված եմ լինում բաց թողնել դրանցից մի քանիսը` աշխատանքային ծանրաբեռնվածոությունից ելնելով: Մյուս կողմից, համայնքային կառույցները համախմբած աշխատում են` հալեպահայության առջեւ ծառացող խնդիրների լուծման ուղղությամբ: Համայնքում գործում է շտապօգնության եւ վերականգնման մարմինը, որում ընդգրկված են համայնքապետերը, ավանդական կուսակցությունների եւ բարեգործական կազմակերպությունների ներկայացուցիչները: ՀՀ գլխավոր հյուպատոսությունը մշտական ինտենսիվ կապի մեջ է վերջիններիս հետ` փորձելով, հնարավորության սահմաններում, համատեղ լուծումներ գտնել առկա խնդիրներին:

Հալեպում ՀՀ գլխավոր հյուպատոս Տիգրան Գևորգյանի հանդիպումը Բերիո թեմի Առաջնորդ Տեր Շահան արքեպիսկոպոս Սարգիսյանի հետ

Դիվանագետի աշխատանքում նրա անբաժան ուղեկիցներն են ընտանիքի անդամները: Պատմեք նաեւ Ձեր ընտանիքի մասին:

Իմ ավելի քան 20-ամյա դիվանագիտական կարիերայի ընթացքում ես համոզվել եմ, որ ամուր ընտանիքը դիվանագետի հաջող աշխատանքի առանցքային գրավականներից է: Ավելորդ է ասել, թե որքան բարդ է այսօր իմ հարազատների համար, սակայն նրանք բոլորն էլ ըմբռնումով են մոտենում իմ աշխատանքի առանձնահատկություններին: Կինս, ով մասնագիտությամբ լեզվաբան է, հաճախակի ինձ հետ միասին Հալեպում է լինում՝ հավասարապես կիսելով բոլոր դժվարություններն ու վտանգները: Որդիս նույնպես ընտրել է իմ մասնագիտությունը, դիվանագետ է եւ արդեն հասցրել է աշխատել արտերկրում՝ Իրաքում ՀՀ դեսպանությունում: Աղջիկս ուսանող է, սովորում է Հայ-ռուսական սլավոնական համալսարանի երկրորդ կուրսում:

Այս հարցն ուղղում ենք խորագրի շրջանակներում մեր բոլոր զրուցակիցներին: Ի՞նչ խորհուրդ կտաք դիվանագետի մասնագիտությունն ընտրել պատրաստվողներին:

Նախեւառաջ, պետք է ասեմ, որ ընտրել են շատ լավ մասնագիտություն: Դիվանագետներս պետական ծառայության համակարգի մաս ենք կազմում: Սա նշանակում է՝ յուրաքանչյուր ոք, ով ցանկանում է դառնալ դիվանագետ, պետք է պատրաստ լինի ամեն պահ ինչ-որ բան զոհաբերել հանուն այն կարեւոր առաքելության, որն իրականացնելու բախտը վիճակվել է իրեն:

Հալեպում ՀՀ գլխավոր հյուպատոս Տիգրան Գևորգյանի հանդիպումը Սիրիայի Հայ Ավետարանական եկեղեցու համայնքապետ, վերապատվելի Հարություն Սելիմյանի և վարչության անդամների հետ

Բացի այդ, շատ կարեւոր է գիտակցել, որ մեր աշխատանքում մենք գործ ենք ունենում արտաքին աշխարհի հետ, որում համակարգային փոփոխությունները շատ արագ են տեղի ունենում: Ես շատ երկար տարիներ, որպես դիվանագետ, աշխատել եմ արաբական տարբեր երկրներում, սակայն այսօր տեղի են ունենում իրադարձություններ, որոնք անգամ ինձ համար դժվար ենթադրելի էին մի քանի տարի առաջ: Հետեւաբար, պետք է անդադար աշխատել սեփական մասնագիտական պատրաստվածության բարելավման ուղղությամբ, որպեսզի հնարավոր լինի այդ փոփոխություններին արձագանքելու ճիշտ լուծումներ առաջարկել: