Հրադադարի մասին բանակցությունները դիվանագետի համար մղձավանջ են: Հարձակվող կողմը չի ցանկանում հրաժարվել իր առավելությունից, իսկ պաշտպանվող կողմը չի ցանկանում զենքի սպառնալիքով զիջումների գնալ: Հենց սա է Պետդեպարտամենտի պաշտոնյաների խնդիրը որոնք փորձում են հասնել կայուն հրադադարի Հայաստանի եւ Ադրբեջանի միջեւ սարսափելի պատերազմում, գրում է Դեւվիդ Իգնատիուսը՝ Washington Post-ում:
«Վաշինգտոնի կողմից կիրակի օրը հայտարարված զինադադարը առայժմ հաջողությամբ չի պսակվել, ինչպես եւ այս ամիս ավեղի վաղ կնքված երկու հրադադարները՝ Մոսկվայի եւ Փարիզի միջնորդությամբ: Բայց ԱՄՆ պաշտոնյաները սեղմում են ճիշտ կոճակներ, որոնց նպաստում է (այո, հենց այդպես) նախագահ Թրամփի թվիթը: Նրանք առաջարկում են հոկտեմբերի 29-ին հանդիպում անցկացնել Ժնեւում` իրական հրադադարի միջազգային մոնիտորինգ կազմակերպելու համար (որը ցանկանում է Հայաստանը) եւ բանակցություններ վարել «համապարփակ կարգավորման» (որին ձգտում է Ադրբեջանը) «ժամկետների» վերաբերյալ:
Թրամփի վարչակազմը հասունացող հրդեհի տագնապալի նշանները նկատել էր դեռեւս սեպտեմբերի 25-ին, երբ պետքարտուղարի տեղակալ Սթիվեն Բիգանը նախազգուշացրեց Հայաստանի եւ Ադրբեջանի դեսպաններին ռազմական հզորության աճեցման մասին: Երկուսն էլ երդվեցին, որ չեն պատրաստվում կռվել, բայց 48 ժամ անց Ադրբեջանը սկսեց հարձակումը, իսկ Հայաստանն անմիջապես պատասխանեց:
Ռուսաստանը հոկտեմբերի 10-ին պայմանավորվեց հրադադարի մասին, բայց այն խախտվեց նախքան թանաքը կչորանար. Ֆրանսիան հրադադարը հաստատեց հոկտեմբերի 17-ին, բայց կրկին անարդյունք: Այնուհետեւ միջամտեց պետքարտուղար Մայք Պոմպեոն՝ անցած ուրբաթ երկու երկրների արտգործնախարարներին համատեղ բանակցությունների համար Վաշինգտոն կանչելով: Շաբաթ երեկոյան Բիգանը պայմանավորվեց երկու միջազգային խմբերի վերահսկողության ներքո հրադադարի եւ Ժնեւում այս հինգշաբթի կայուն կարգավորման շուրջ բանակցությունների մասին:
ԱՄՆ-ն նշել է, որ երկու կողմերը պետք է խոստովանեն, որ ստատուս-քվոն փոխվել է: Համոզվելու համար, որ հայերը հասկանում են փոխզիջման անհրաժեշտությունը, հայկական ծագում ունեցող ամերիկացի ներկայացուցչի ուղերձը փոխանցվել է ինչպես առաջատար հանրապետականների, այնպես էլ դեմոկրատների: «Իհարկե, մենք պատրաստ ենք խելամիտ փոխզիջումների»,-ասել է ԱՄՆ-ում ՀՀ դեսպան Վարուժան Ներսիսյանը:
Սակայն ադրբեջանցիները՝ զգալով, որ առավելություններ ունեն, դիմադրում են: Կիրակի օրը գիշերը ժամը 3-ին Պետդեպը հաղորդագրություն է ստացել այն մասին, որ Ադրբեջանի նախագահ Իլհամ Ալիեւը մերժել է գործարքը, քանի որ դրանում նշված չի եղել, որ Հայաստանը պետք է դուրս բերի զորքերը: Նոր ձեւակերպում է եւ մոդայիկ բառեր են ավելացել՝ «համալիր որոշման» համար, որն ուզում է Ալիեւը: Նոր տարբերակը հավանություն է ստացել Բաքվում եւ Երեւանում, ինչպես նաեւ Մոսկվայում եւ Փարիզում: Թրամփը գրառում է կատարել թվիթթերի իր էջում՝ «շնորհավորելով» եւ ասելով, որ «շատ կյանքեր կփրկվեն»:
Սակայն կիրակի հրադադարը չի պահպանվել: Թվում էր, թե Ալիեւը ցանկանում է զգալ մարտի դաշտում Ադրբեջանի հաղթանակը, եւ հայերը վճռական էին՝ խանգարելու Ադրբեջանին գրավել այսպես կոչված «Լաչինի միջանցքը», որը Հայաստանին կապում է Ղարաբաղի հետ:
Զինյալները չեն դադարում կռվել, եթե միայն շարունակելու գինը մեծ չէ: ԱՄՆ-ն պետք է անհապաղ մտածի, թե ինչպես բարձրացնի մարտական գործողությունների գինը. Բաքվին Իսրայելի կողմից զենքի մատակարարումների դադարեցո՞ւմ: Ռուսաստանը մկանախա՞ղ է ցույց տալիս, որպեսզի աջակցի Հայաստանին: ԱՄՆ-ի կողմից հայտարարությո՞ւն, որը դատապարտում է Ադրբեջանին եւ նրա դաշնակից Թուրքիային խաղաղ համաձայնությունն անտեսելու համար:
Realpolitik-ի տարբերակը Ղարաբաղի համար. հրադադարի ռեժիմը չի գործի, եթե այլընտրանք ավելի ցավոտ չլինի: Խաղաղության հասնելու դիվանագետները պետք է ձգեն սանձերը»:
