Շվեյցարահայ հայոց թեմի-Մայր Աթոռ Սուրբ Էջմիածնի կոնֆլիկտի պատճառը շատ հստակ է ` մարդիկ որոշ նյութական շահագրգռվածություններ ունեն եւ այդ շահագրգռվածություններից չեն ուզում հրաժարվել: Այս մասին այսօր` հունիսի 6-ին, Շվեյցարիայի հայոց թեմի խնդիրների առնչությամբ հրավիրված ասուլիսի ժամանակ ասաց Մայր Աթոռի դիվանապետ Տ. Արշակ եպիսկոպոս Խաչատրյանը: Նրա խոսքով` Աբել քահանա Մանուկյանն իր ծառայության դիմաց ստանում է 8000 եվրո աշխատավարձ եւ չափազանց դժվար է հրաժարվել նման գայթակղիչ գումարից: Նա 7,5 տարվա պայմանագիր ունի եկեղեցական խորհրդի հետ:
Ի դեպ, Տ. Արշակ եպիսկոպոս Խաչատրյանը նշեց, որ տեր Աբել Մանուկյանը իրավաբանի կողմից նամակ է ուղարկել Մայր Աթոռին, որտեղ գրված է, որ Ամենայն հայոց կաթողիկոսին քրեական պատասխանատվության կենթարկի: Ըստ որում` նամակի մեջ նշված է կաթողիկոսի աշխարհական անունը` «Կտրիճ Ներսիսյան»:
Հիշեցնենք, որ Գարեգին Բ-ն հունիսի 1-ին կարգալույծ է հռչակել Տ. Աբել քահանա Մանուկյանին: Մայր Աթոռից հայտնել են, որ պատճառը քահանայի կողմից շարունակվող կարգազանց անուղղա ընթացքն է` «ի հետեւումն Աբել քահանայի կախակայման վերաբերյալ մայիս 5, 2011 թվակիր տնօրինության»: Կարգալույծ հռչակված հոգեւորականն այսուհետ կդասվի աշխարհականների շարքը եւ կկոչվի ավազանի անունով` Հրաչ Մանուկյան: Շվեյցարիայի հայ համայնքի քահանա Տեր Աբել Մանուկյանը իրեն կարգալույծ հռչակելու կապակցությամբ հանդես է եկել Ամենայն հայոց կաթողիկոս Գարեգին Բ-ին ուղղված նամակով. «Ոչ ձեզնից կարգ ստանալն է պատիվ, եւ ոչ էլ կարգալույծ լինելը` անպատվություն: Դուք կկարծեք, թե կարգալույծ անելը Ձեր զորությունն է, մինչդեռ այն ձեր ամենամեծ տկարությունն է: Նկատի ունենալով, որ կարգալուծման սույն տնօրինումը եկեղեցական, վարդապետական, ծիսական, կանոնական, կարգապահական ոչ մի հիմք չունի եւ ընդհակառակը, արդյունք է ընդամենը կաթողիկոսի վստահված իշխանության չարաշահումի, այս որոշումը հայտարարում եմ անարդար, անընդունելի եւ ապօրեն»,- ասել է նա:
Նշենք, որ Շվեյցարիայի հայոց թեմը ստեղծվել է 1992թ Վազգեն Ա կաթողիկոսի կողմից: իսկ մինչեւ այդ 1985թ, ստեղծված էր ծուխ: Թեմը ստեղծելու համար, անհրաժեշտ էր, որ հայկական համայնք լինի, որը դիմում է եկեղեցական պատկան իշխանությանը` թեմ ստեղծելու համար: Եթե մի քանի ծուխեր ձեւավորվում են, ապա համատեղ դիմումի հիման վրա կարելի է ձեւավորել թեմը: Շվեյցարիայում գոյություն է ունեցել երեք ծուխ, որոնք դիմել են ամենայն հայոց կաթողիկոսին թեմ ստեղծելու համար: «Շվեյցարիայում գոյություն ունեցող որոշ անձեր, ինչ-ինչ հանգամանքներ նկատի ունենալով, հրաժարվել են թեմի գաղափարն ընդունել դեռեւս 1993թ եւ սկսում է առաջնորդվել 1985թ ծխական կանոնադրությամբ»,- ասաց Տ. Արշակ եպիսկոպոս Խաչատրյանը:
Նրա խոսքով` 1994թ Տեր Աբել քահանան առանց կաթողիկոսի գիտության Կանադայից ժամանում է Շվեյցարիա եւ գործունեություն ծավալում, Գարեգին Ա-ն արգելում է նրան, բայց նա շարունակում է իր գործունեությունը` անտեսելով կաթողիկոսի հրահանգը:
Կաթողիկոսի կողմից մարդ է գործուղվում Շվեյցարիա` հանդիպելու Տեր Աբելին, բայց նա չի ներկայանում հանդիպման: Նույնը նաեւ Տ. Մեսրոպ Պարսամյանի` Շվեյցարիա մեկնելու ժամանակ է լինում: «Թեմ է եղել դե յուրե 1992թ, բայց ինչ-ինչ պատճառներով դե ֆակտո տեղի որոշ անձերի կամայականներությունների, ընդվզումների եւ նաեւ քահանայի տխրահռչակ ջանքերի շնորհիվ թեմական կառույցները չեն գործել: 1993-2011թ թե Գարեգին Ա, թե Գարեգին Բ-ի կողմից տրվել են հիշեցումներ, հորդորներ թեմական կառույցը կազմակերպելու ուղղությամբ, սակայն եկեղեցական բարձրագույն իշխանության թելադրություններին չեն ենթարկվել»,- ասաց Տ. Արշակ եպիսկոպոս Խաչատրյանը:
Իսկ թե ինչու այդքան ժամանակ չի պատժվել եւ այդ ժամանակ կարգալույծ չի արվել, նա նշեց, որ Աբել քահանայի գործունեությունը զուգադիպել է Վազգեն Ա-ի հիվանդ լինելու հետ: Իսկ 1993թ-ից հետո, երբ հայրապետական աթոռ է բարձրացել Գարեգին Ա, նրա խոսքով` լավատեսական տարիներ էին եւ նա չէր ուզում ավելի ռադիկալ, վճռական միջոցների դիմել խնդիրը լուծելու համար, իսկ հետո հիվանդության պատճառով չի կարողացել ավելի հանգամանալից խնդրին լուծում տալ: 1999թ Գարեգին Բ-ն էր կաթողիկոս եւ նրա հավաստիացմամբ` պարբերաբար հանդիպումներ են եղել այն լավատեսությամբ, որ միգուցե հնարավոր լինի խաղաղ, հանդարտ, ոչ ոքի ցավ չպատճառելու ճանապարհով խնդիրը հանգուցալուծել:
